Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của xã hội hiện nay thì tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt càng trở nên phổ biến, không chỉ những khu đô thị, thành phố mà nông thôn cũng vậy.
Chúng ta dễ dàng bắt gặp những hình ảnh bãi rác công cộng ở ngay bên lề đường, không được đổ đúng nơi quy định đang bốc mùi hôi thối mà không có những giải pháp thu gom hay xử lý.
Trên các tuyến đường thành thị, huyện, xã nhiều đoạn hai bên đường có rất nhiều những đống rác thải do một số người dân sinh sống gần đố chở rác thải đến chất đổ thành đống. Hoặc dọc những kênh mương nhiều nơi rác thải trôi trên mặt nước với mật độ ngày càng dày đặc. Đây là bãi rác tự phát do người dân ở gần đổ ra vì ý thức của người dân hạn chế, có nhiều vùng còn chưa có bãi rác tập chung và không có đội thu gom rác thải.

       

   Rác thải đổ bừa bãi gây ô nhiễm môi trường

Rác thải được vứt mọi nơi, thậm chí là ngay ở đầu nguồn nước. Đối với thành phố, đô thị lượng rác thải ra hàng ngày rất lớn, tuy nhiên do có hệ thống thu gom và xử lý rác nên tình trạng ô nhiễm có phần được cải thiện hơn
Về tình trạng ô nhiễm nguồn nước ở nông thôn và khu vực sản xuất nông nghiệp, hiện nay ở nước ta có gần 76% dân số đang sinh sống ở nông thôn là nơi cơ sở hạ tầng vẫn còn lạc hậu, phần lớn các chất thải của con người và gia súc không được xử lý nên bị thấm xuống đất hoặc bị rửa trôi, làm tình trạng ô nhiễm nguồn nước về mặt hữu cơ và vi sinh vật ngày càng cao.
Theo ước tính, mỗi năm sinh hoạt ở nông thôn thải ra môi trường trên 10 triệu tấn, đa phần trong số rác thải này chưa được thu gom và xử lý đúng quy định.
Các bãi rác không tường rào, không một bóng cây. Mùa hè rác thải phát tán theo gió. Mùa mưa cả bãi rác ngập chìm trong nước rồi trôi lênh láng trên mặt đường, rỉ rác ngấm theo nước mưa xuống lòng đất hoặc chảy theo nước, gây ô nhiễm nguồn nước mặt, nước ngầm.
Vê việc xử lý rác thải sinh hoạt ở vùng nông thôn hiện nay chủ yếu vẫn được thực hiện dưới 2 hình thức là chôn lấp và dùng lò đốt thủ công với chi phí đầu tư thấp. Tuy nhiên, ở nhiều nơi, giải pháp chôn lấp không còn được đáp ứng đủ số lượng rác thải, thậm chí còn gây ô nhiễm nặng hơn.

Ảnh hưởng của rác thải sinh hoạt đến nguồn nước

Rác thải sinh hoạt ảnh hưởng rất lớn đến cả nguồn nước mặt và nước ngầm
Rác thải sinh hoạt là những chất thải liên quan đến các hoạt động của con người, nguồn tạo thành chủ yếu từ các các cơ quan, khu dân cư, các trung tâm dịch vụ trường học, thương mại. Chất thải rắn sinh hoạt có thành phần bao gồm kim loại, thủy tinh, sành sứ, thủy tinh, gạch ngói vỡ, đất, đá, chất dẻo, cao su, thực phẩm dư thừa hoặc quá hạn sử dụng, xương động vật, gỗ, tre, lông gà vịt, vải, giấy, rơm, rạ, xác động vật, vỏ rau quả.
Thành phần chính của rác thải sinh hoạt có chứa các chất hữu cơ dễ phân hủy, vậy nên dưới điều kiện môi trường nắng nóng, chúng sẽ phân hủy, sinh mùi và gây ô nhiễm môi trường.
Trời mưa, nước mưa, nước từ rác thải theo dòng chảy đi vào nguồn nước mặt làm ô nhiễm nghiêm trọng nước mặt hoặc ngấm xuống đất làm ô nhiễm nước ngầm. Thông thường sẽ mang vi sinh vật gây bệnh, kim loại nặng, chất hữu cơ..v..v từ rác thải vào nguồn nước. Điều đáng chú ý ở đây là các chất ô nhiễm này sẽ có mặt trong nước sinh hoạt hay nước canh tác từ đó đi vào cơ thể người dân, tích lũy qua thời gian và gây ra các bệnh nguy hiểm như vô sinh, ung thư…
Hiện nay, đã có rất nhiều con sông bị ô nhiễm do chất thải mà con người vẫn đang phải chung sống với nó.

Trước thực trạng như vậy thì chất lượng nước mặt, nước ngầm ngày càng kém đi, các mẫu nước giếng khoan, nước máy có tỷ lệ ô nhiễm ngày càng cao, đặc biệt là những chỉ tiêu về vi sinh hay amoni, nitrit với hàm lượng gấp nhiều lần cho phép. Môi trường nước ô nhiễm kéo theo nhiều căn bệnh nguy hiểm, nhiều làng ung thư xuất hiện nhiều hơn nguyên nhân chủ yếu là do người dân sử dụng nước không đảm bảo chất lượng.

Những giải pháp nhằm bảo vệ nguồn nước: 

Giữ sạch nguồn nước:  Nâng cao ý thức cộng đồng để giữ sạch nguồn nước bằng cách không vứt rác bừa bãi, phóng uế bậy, không thải trực tiếp vào nguồn nước sạch, không dùng phân tươi làm phân bón;  sử dụng thuốc trừ sâu đúng hướng dẫn. Cần hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là môi trường nước .

Tiết kiệm nước sạch: Giảm sự lãng phí khi sử dụng nước vào các sinh hoạt như nước dội vào nhà vệ sinh, tắt vòi nước khi đang đánh răng; kiểm tra, bảo trì và cải tạo lại đường ống, bể chứa nước để chống thất thoát nước; dùng lại nguồn nước bể bơi, nước mưa vào những việc thích hợp như tưới cây, cọ rửa sân,…

Xử lý phân người: Vận động, ứng dụng tốt các giải pháp để xây dựng các loại cầu tiêu hợp vệ sinh (bán tự hoại, tự hoạ ,hai ngăn, thấm dội nước).

Xử lý phân gia súc, động vật: Cần có kế hoạch thu gom với hố ủ hợp vệ sinh, chuồng trại cách xa nguồn nước theo đúng qui định vệ sinh, có nền không thấm nước.

Xử lý rác sinh hoạt và chất thải khác: Cần phải có phương tiện chứa rác có nắp đậy kín, có đủ sức chứa nhất là rác hữu cơ ở gia đình, khu tập thể cũng như nơi công cộng, đồng thời, có biện pháp xử lý hợp vệ sinh không gây ô nhiễm nguồn nước.

Xử lý nước thải:  Cần có hệ thống xử lý nước thải do sinh hoạt (cống ngầm kín) rồi đổ ra hệ thống cống chung, đồng ruộng hay sông rạch sau khi đã được xử lý chung hoặc riêng. Nước thải công nghiệp, y tế phải được xử lý theo quy định môi trường trước khi thải ra cộng đồng.